Feliks Nowowiejski

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Feliks Nowowiejski 1877-1946 życie i twórczość opracowała Jolanta Stefańska

Slide 2

Rodzina i dzieciństwo W XIX wieku miasteczko Barczewo na Warmii (niedaleko Olsztyna) nazywało się Wartembork i należało do Prus. Ród Nowowiejskich był związany z Warmią co najmniej od przełomu XVII i XVIII wieku. Ojciec kompozytora, Franciszek, krawiec z zawodu, był wspominany jako bardzo uczciwy człowiek, wielki patriota, prowadził też polską księgarnię i bibliotekę (w ramach Towarzystwa Czytelni Ludowych). Jego druga żona, Katarzyna z domu Falkówna, pochodziła z Butryn. Katarzyna i Franciszek Nowowiejscy wychowali ośmioro wspólnych dzieci (plus trójkę potomstwa owdowiałego Franciszka). Feliks urodził się 7 lutego 1877 r., jako piąte z kolei dziecko. Widokówka z 1904 r. - najmniejszy budynek należał do rodziny Nowowiejskich

Slide 3

Rodzina i dzieciństwo Rodzice bardzo dbali o  wykształcenie dzieci, w tym również edukację muzyczną.W domu stał fortepian. Oprócz Feliksa nieprzeciętnymi zdolnościami muzycznymi wykazywał się jego najmłodszy brat, Edward (pianista) i siostra Maria (śpiewaczka). Starszy brat, Rudolf, był wirtuozem cytry (zrezygnował z kapłaństwa i osiadł we Francji.

Slide 4

Nauka w Świętej Lipce Ponieważ Feliks od najmłodszych lat nie tylko grał, ale i komponował, został wysłany do sławnej szkoły przy klasztorze w Świętej Lipce, 40 km na północny wschód od Barczewa (Wartemborku). Działalność szkoły była nastawiona na kształcenie przyszłych organistów i nauczycieli muzyki. W Świętej Lipce, prócz teorii i podstaw kompozycji, Feliks uczył się gry na skrzypcach, waltorni, fortepianie i organach. Wtedy właśnie objawił się jego wielki organowy talent improwizacyjny. Kościół w św. Lipce

Slide 5

Praca w Olsztynie Po przerwaniu nauki w Świętej Lipce F. Nowowiejski musiał zarabiać na utrzymanie rodziny. Ojciec zbankrutował i wraz z żoną i dziećmi przeniósł się w 1893 r. do Olsztyna. Feliks wstąpił do orkiestry wojskowej pułku grenadierów. Skomponowany przez siebie marsz - Pod flagą pokoju -wysłał na konkurs do Anglii i zdobył pierwszą nagrodę. Wyjechał również na krótkie studia do Konserwatorium Sterna w Berlinie  (1898), po czym otrzymał posadę organisty w kościele św. Jakuba w Olsztynie. W 1900 r. był słuchaczem kursu w Szkole Muzyki Kościelnej w Ratyzbonie. Pracował jako organista zaledwie dwa lata. Kościół św. Jakuba w Olsztynie Widok Ratyzbony

Slide 6

Studia w Berlinie i podróże zagraniczne W 1901, a więc stosunkowo późno, bo w wieku 24 lat, Nowowiejski rozpoczął studia muzyczne: kompozycji w Szkole Mistrzów przy Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych; historię muzyki i estetyki na Królewskim Uniwersytecie im. Fryderyka Wilhelma. Zarobkował dyrygenturą chóralną - utrzymywał rodziców, których sprowadził do Berlina oraz wspierał też młodsze rodzeństwo. Dzięki talentowi i pracowitości już po roku zdobył za swoje prestiżową nagrodę im. Meyerbeera stypendium na podróż po centrach kultury europejskiej. Laureat musiał też napisać nowe utwory. Ponowne zdobycie nagrody umożliwiło mu ukończenie studiów w szkole mistrzów (1906 r.). Berlin (Alexanderplatz) 1900 r.

Slide 7

Pobyt w Berlinie W Berlinie powstały jego dwa najbardziej znane oratoria: Quo vadis iZnalezienie św. Krzyża. Pobyt w Berlinie stał się dla artysty okresem, w którym zbudziła się jego świadomość narodowa. Jako chłopiec F. Nowowiejski nie potrafił wysławiać się w polszczyźnie pisanej, chociaż w domu artysty mówiono tylko po polsku. Korespondencję z rodzicami i rodzeństwem prowadził po niemiecku. Pisać po polsku do znajomych nauczył się dopiero w Berlinie, przebywając w kręgach wykształconych rodaków. Wtedy również zmienił pisownię swego nazwiska - z gwarowej Nowowieski na poprawną -Nowowiejski. Partytura oratorium

Slide 8

W Krakowie 1909-1914 W 1909 r. F. Nowowiejski wygrał konkurs na dyrektora krakowskiego Towarzystwa Muzycznego. Przez pięć sezonów  poprowadził setki koncertów z udziałem orkiestry Towarzystwa, złożonej z kadry pedagogicznej i studentów konserwatorium, muzyków orkiestr wojskowych oraz muzykujących amatorów. Udzielał też prywatnych lekcji kontrapunktu i kompozycji. Z czasów krakowskich pochodzi kompozycja, która unieśmiertelniła Nowowiejskiego Rota. Budynek Starego Teatru w Krakowie, siedziba Towarzystwa Muzycznego

Slide 9

W Berlinie - I wojna światowa W 1914 F. Nowowiejski wyjechał do Berlina, aby objąć klasę kompozycji w konserwatorium. Ponieważ był poddanym króla pruskiego, wraz z wybuchem I wojny światowej dostał powołanie do wojska. Na komisji poborowej lekarz uznał go za niezdolnego do służby czynnej i wystawił skierowanie do orkiestry wojskowej. I tak Nowowiejski przetrwał wojnę. W 1918 r. Kompozytor nie przyjął propozycji objęcia stanowiska profesora konserwatorium w Lipsku. Zdecydował się na powrót do niepodległej Polski - na miejsce osiedlenia wybrał Poznań. Parada w Berlinie 1914 r.

Slide 10

Plebiscyt na Warmii lipiec 1919 W roku 1920 na Warmii i Mazurach, a więc rodzinnej ziemi Nowowiejskiego, odbywał się plebiscyt na temat przynależności państwowej. Kompozytor nawiązał kontakt z Warmińskim Komitetem Plebiscytowym. W listopadzie 1919 r. zorganizował w Filharmonii Warszawskiej koncert kompozytorski, z którego dochód przeznaczył na cele komitetu. W 1920 r. występował jako mówca i muzyk przede wszystkim w Barczewie i Olsztynie. Po przegranym plebiscycie (11.07.1920 r.) wspierał krajan kształcił muzyków, którzy wracali na Warmię i prowadzili polskie zespoły amatorskie. Tematyka warmińska przewijała się przez całą jego działalność kompozytorską. Punkt meldunkowy dla głosujących w Olsztynie

Slide 11

W Poznaniu 1919-1939 Wielkopolska, przez ponad sto lat pod zaborem pruskim, odznaczała się wysoką kulturą muzyczną. Istniały tu liczne chóry i orkiestry wojskowe, kolejarskie etc. Po osiedleniu się w Poznaniu F. Nowowiejski założył  500-osobowy Chór Narodowy, współpracował też z innymi zespołami (np. chór męski Echo), przez co szybko zyskał w mieście wielką popularność. Skomponował wiele utworów dla amatorskiego ruchu muzycznego, wydanych w  śpiewnikach. Punktem kulminacyjnym tej działalności był I Wszechsłowiański Zjazd Śpiewaczy. W 1938 r. artysta był organizatorem Tygodnia Muzyki Polskiej. 15. lecie korporacji Surma w Poznaniu Koncert w wykonaniu uczestników Święta Pieśni Polskiej 1831 w Gdyni

Slide 12

W Poznaniu 1919-1939 Willa wśród róż dom kompozytora

Slide 13

W Poznaniu 1919-1939 F. Nowowiejski był profesorem poznańskiej akademii muzycznej w latach 1920-27. Wykładał kontrapunkt, harmonię, instrumentację, grę na organach i improwizację. Był powszechnie lubiany i ceniony. Jego koncerty organowe poznańska rozgłośnia radiowa transmitowała na cały kraj. W latach między I i II wojną światową F. Nowowiejski skomponował kilka wielkich dzieł przeznaczonych na scenę operową i koncertową, m.in. operę Legenda Bałtyku, balet Król wichrów oraz II symfonię Praca i rytm. Jako osoba szczególnie zasłużona dla rozwoju muzyki kościelnej otrzymał w lutym 1935 r. nominację na szambelana papieskiego.

Slide 14

W Krakowie II wojna światowa Po wybuchu wojny F.Nowowiejskiemu, jako autorowi Roty i działaczowi na rzecz polskości Warmii, groziło aresztowanie. Zdobył przepustkę do Generalnej Guberni, a tam, pod fałszywym nazwiskiem, ukrywał się wraz z rodziną w Krakowie. Pozostał praktycznie bez źródeł utrzymania wegetował żyjąc z zasiłku z Opieki Społecznej, zerwał wszelką korespondencję z obawy przed dekonspiracją. Nieustannie komponował, organizował domowe koncerty. Przeszedł udar mózgu i mozolną rehabilitację. Hitlerowska parada w Krakowie 1939

Slide 15

Poznań 1946 F. Nowowiejski doczekał zakończenia wojny i powrotu do Poznania. Większość rękopisów Kompozytora uległa zniszczeniu. F. Nowowiejski zmarł 18 stycznia 1946. Na koszt państwa odbył się uroczysty pogrzeb. W kondukcie szły przez miasto orkiestry, chóry, delegacje, zespoły folklorystyczne w strojach ludowych, duchowieństwo i liczni poznaniacy. Na Starym Rynku tłum zaśpiewał Rotę. Trumnę pochowano na poznańskiej Skałce, w kościele Św. Wojciecha, obok m.in. Karola Marcinkowskiego. Kondukt pogrzebowy Kościół św. Wojciecha w Poznaniu

Slide 16

Wybrane nagrania płytowe

Slide 17

Festiwale i konkursy Międzynarodowy Konkurs Organowy im. F. Nowowiejskiego w Poznaniu Międzynarodowy Festiwal Muzyki Chóralnej im. F. Nowowiejskiego w Barczewie

Slide 18

Bibliografianetografia Boehm Jan, Feliks Nowowiejski 1877-1946. Zarys biograficzny , wyd. II, Wydawnictwo Pojezierze, Olsztyn 1977 Towarzystwo im. F. Zamojskiego     http:www.towarzystwo.nowowiejski.pl strona Filharmonii Warmińsko Mazurskiej (biografia, dokumentacja fotograficzna)     http:www.filharmonia.olsztyn.plofilharmoniiwyswietl222opatronie.html biografia     http:www.culture.plplcultureartykulyosnowowiejskifeliks Hanna Milewska, Feliks Nowowiejski - podróż do Polski [w:] http:www.hi-fi.com.plarthifitxt.php4?idart157 strona www Wojciecha Zenderowskiego (informacje biograficzna, zdjęcia)     http:www.zenderowski.gower.pl muzeum kompozytora w Barczewie     http:upload.wikimedia.orgwikipediacommonsdddBarczewomuzeumFeliksaNowowiejskiego.jpg salon muzyczny     http:www.panoramiczny-poznan.plindex.php?zdjeciepanoramiczne88 http:www.panoramiczny-poznan.plindex.php?zdjeciepanoramiczne89 http:www.panoramiczny-poznan.plindex.php?zdjeciepanoramiczne90 http:www.panoramiczny-poznan.plindex.php?zdjeciepanoramiczne91      informacje o nagraniach utworów: Pod sztandarem pokoju     http:www.polishmusic.caskokcdspolskiegrupyoorwporwp.html O Warmio moja miła     http:www.uwm.edu.plchoironas.php?id0607 Pieśni morskie na chór mieszany a cappella     http:www.uwm.edu.plchoironas.php?id0610 Missa pro pace; Missa stella Maris     http:muzyka.onet.pl10180,88964,plyty.html wybór utworów Feliks Nowowiejski znany i nieznany             

Slide 19

Bibliografianetografia   Fotografie (oprócz stron powyżej) dom rodzinny w Barczewie     http:www.zenderowski.gower.pla-barczewo4042028329.jpg św. Lipka     http:www.national-geographic.plfotofotografiaswieta-lipka kościół św. Jakuba w Olsztynie http:www.pascal.plbazapolskawarminskomazurskie04olsztynkosciolswjakuba11584xga.jpg Berlin http:www.surveyor.in-berlin.deberlinrealAlexanderplatz1900.gif Ratyzbona  http:commons.wikimedia.orgwikiFile:SteinerneBrueckeRegensburg1900.jpgplebiscyt na Warmii siedziba Towarzystwa Muzycznego w Krakowie   http:midorihato.vel.plKrakow093-Narodowy20Stary20Teatr20przy 20Placu20Szczepanskim.jpg Berlin 1914     http:www.firstworldwar.comphotosgraphicscnpbrandenburggate01.jpg Plebiscyt na Warmii     http:www.jugendzeit-ostpreussen.deplplebiscyt-5.html Koncert w wykonaniu uczestników Święta Pieśni Polskiej 1831     http:img.audiovis.nac.gov.plPICPIC1-K-7284.jpg występ chóru gimnazjum św. Marii Magdaleny     http:img.audiovis.nac.gov.plSM1SM11-N-2079.jpg 15.lecie korporacji Surma     http:www.archiwumkorporacyjne.plpopup.php?obrazekhttp:www.archiwumkorporacyjne.plwpcontentuploads200807surma-xv-lecie-p.jpgopisXV-lecie20Korporacji20Surma,20przed20AulC48520UP, 20PoznaC58420193620r. hitlerowska parada w Krakowie     http:pl.wikipedia.orgwindex.php?titlePlik:BundesarchivBild183L16175,Krakau,ParadevonSSundPolizei.jpgfiletimestamp20081204173535 fasada kościoła św. Wojciecha w Poznaniu     http:commons.wikimedia.orgwikiFile:KosciolswWojciechaPoznanfasada.jpg festiwal w Barczewie http:www.festiwal-barczewo.plfotogaleria2005.html festiwal w Poznaniu http:www.poznan.plmimpubliciksdzial.html?dziddzialu1574 okładki płyt http:muzyka.onet.pliplytynnowowiejski.jpg http:www.legatorecording.plreferencje1.htm portrety kompozytora     http:farm1.static.flickr.com25445819238222a40b9d42.jpg?v                                     http:www.nowowiejski.plimages1feliksnowowiejskiNowowiejskiSam1.jpg                                     http:www.usc.edudeptpolishmusiccomposernowowiejski.jpg Prezentacja http:www.templateswise.comdetaillink-102.html Aktualizacja stron www 13.09.2009 r.