Reformy doby rozbiorów

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Reformy doby rozbiorów Zajęcia nr 2 28.02.2018

Slide 2

Sejm konwokacyjny 1764 r. Tło polityczne: - Śmierć Augusta III i koniec epoki saskiej - Obóz Familii i plan reform Rzeczpospolitej - Interwencja rosyjska i wojna domowa - Elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego - Zatwierdzenie tytułu cesarskiego Katarzyny II i królewskiego Fryderyka II - Potwierdzenie cesji terytorialnej wobec Rosji (traktat Grzymułtowskiego z XVII w.)

Slide 3

Reformy sejmu konwokacyjnego z 1764 r. zlikwidowano cła prywatne i wprowadzono cło generalne do skarbu państwowego zniesiono liberum veto w głosowaniu projektów wnoszonych przez Komisję Skarbową, pozostawiając lukę prawną - od tej pory głosowano tak jak w sądach, czyli większościowo wprowadzono zakaz przysięgania posłów na instrukcje poselskie ujednolicono system miar i wag zlikwidowano Sejm Czterech Ziem (ściąganie podatków od Żydów) oraz zreformowano kwartę i pogłówne żydowskie na czas nieokreślony zawiązano konfederację generalną, co pozwalało na skuteczne przeprowadzenie sejmu elekcyjnego i koronacyjnego utworzono jeszcze odrębne dla Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego, centralne kolegialne urzędy, tj. Komisję Skarbową Koronną, Komisję Skarbową Wielkiego Księstwa Litewskiego i Komisję Wojskową ograniczono władzę hetmanów, czyniąc ich przewodniczącymi Komisji Wojskowych z głosem stanowczym uchwalono lustrację królewszczyzn zniesiono jurydyki i serwitoriaty

Slide 4

Sejm Czaplica z 1766 r. - Próba przeforsowania przez Familię głosowania większościowego na Komisjach Skarbowych - Rola posła rosyjskiego Iwana Repnina i przyznania praw innowiercom - Plany obalenia Stanisława Augusta Poniatowskiego przez opozycję - Groźby Prus i zakończenie Sejmu

Slide 5

Sejm Repninowski z 1767-1768 r. - Powrót do sprawy równouprawnienia innowierców - konfederacja radomska z 1767 r. - System sojuszu północnego oraz kolejne cesje terytorialne - Pacyfikacja przeciwników politycznych i interwencja wojsk rosyjskich - Uchwalenie praw kardynalnych - Zastosowanie ostatniego skutecznego liberum veto w stosunku co części postanowień sejmu

Slide 6

Prawa kardynalne Zasada wolnej elekcji Zasada Liberum veto ograniczona do materii status, dotychczasowe zrywanie sejmów zostało zniesione Zasada Neminem Captivabimus nietykalności osobistej szlachty Prawo do wypowiadania posłuszeństwa królowi (zawiązywania konfederacji i rokoszu) Wyłączne prawo dla szlachty do piastowania urzędów i posiadania ziemi Niemal nieograniczona władza dziedziców nad chłopami (niewielkie modyfikacje) Unia z Litwą Utrzymanie przywilejów Prus Królewskich Zasada równości - Każdy szlachcic posiada równe prawo do dziedzictwa dóbr ziemskich, honorów, godności senatorskich, marszałkowskich i urzędów duchownych, świeckich, przywilejów na starostwa grodowe i niegrodowe. Równości tej nie umniejszają żadne tytuły. Podpisanie z Rosją Traktatu wieczystej przyjaźni. Katarzyna II gwarantowała nienaruszalność granic i prawa kardynalne była Rzeczpospolita stawała się rosyjskim protektoratem.

Slide 7

Materiae status Materiae status (łac. Sprawy państwowe) sprawy o randze państwowej, w których obowiązywało głosowanie liberum veto. Zmienianie i podnoszenie podatków Powiększanie wojska Zawieranie przymierzy i umów handlowych Wypowiadanie wojny i zawieranie pokoju Sprawy monetarne Zmiany sposobu sejmowania i sejmikowania Zwoływanie pospolitego ruszenia Zmiany i tworzenie nowych urzędów Nadawanie indygenatu (uznawanie obcego szlachectwa)

Slide 8

Konfederacja barska - Zawiązana w Barze na Podolu 29 lutego 1768 roku w obronie wiary katolickiej i niepodległości Rzeczypospolitej - Program polityczny i wybuch powstania - Niejednorodny charakter ruchu barskiego (66 lokalnych konfederacji) - Gwarancje francuskie i sojusz polskoturecko-tatarski - Powstanie hajdamaków na Ukrainie - Wojna rosyjsko-turecka - Nieudane porwanie króla

Slide 9

I rozbiór Rzeczpospolitej (1772) - Plany rozbioru Rzeczpospolitej jako element równowagi w regionie - Dominująca pozycja Rosji i stosunki pomiędzy zaborcami - Interes poszczególnych zaborców - Pierwsze kroki zmierzające ku dokonaniu zaboru - Wpływ konfederacji barskiej na decyzję Katarzyny II - Konsekwencje polityczne I rozbioru W wyniku I rozbioru Rzeczpospolita straciła około 211 000 km (30 terytorium) zamieszkałych przez około 4-5 milionów osób (33)

Slide 10

Sejm Rozbiorowy 17731775 - Cel sejmu rozbiorowego i jego skonfederowanie - Utrzymanie praw kardynalnych i jego gwarantów - Wprowadzenie refom: Powołanie Rady Nieustającej i Komisji Edukacji Narodowej Jednolity powszechny podatek (podymne) Przywrócenie cła generalnego Ograniczenie w znacznym stopniu władzy hetmanów Początek reformy armii (30 tys.) Szlachta uzyskała prawo zajmowania się handlem, rzemiosłem i bankowością Zapowiedź polepszenia położenia chłopów

Slide 11

Rada Nieustająca - Najwyższy organ władzy rządowo-administracyjnej realizujący zasadę podziału władz - Skład: król, 36 konsyliarzy, 18 senatorów, 3 biskupów, 4 ministrów, 11 wojewodów, 18 przedstawicieli Izby Poselskiej 4-letnia kadencja - Kontrolowana przez Sejm Podział: Departament Interesów Cudzoziemskich - zajmował się dyplomacją; na czele stał król, Departament Skarbu - nadzorował prace Komisji Skarbowej Koronnej i Komisji Skarbowej Wielkiego Księstwa Litewskiego, zajmował się rozwojem rzemiosła, handlu i przemysłu; na czele stał podskarbi, Departament Sprawiedliwości - nadzorował system sądowy, dbał o egzekucję wyroków, zajmował się wykładnią prawa i rozpatrywał skargi na korupcję sędziów; na czele stał kanclerz, Departament Wojskowy - od 1776, gdy skasowano Komisję Wojskową Koronną i Komisję Wojskową Wielkiego Księstwa Litewskiego przejął bezpośrednią kontrolę nad wojskami Rzeczypospolitej, odpowiadał za modernizację armii; na czele stał hetman, Departament Policji, czyli Dobrego Porządku - nadzorował miasta królewskie, współpracował z komisjami dobrego porządku, zajmował się sprawami służby zdrowia i komisji szpitalnych, na czele stał marszałek.