Amiesze

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 2

Historia Amiszów Amisze są odłamem anabaptyzmu. Ruch Amiszy powstał w 1693 roku w Europie w wyniku schizmy dokonanej przez Jakoba Ammanna z Erlenbach.

Slide 3

Przyczyną schizmy były niezwykle radykalne poglądy Ammanna, który chciał by przepisy religijne regulowały wszelkie sfery życia społecznego począwszy od życia rodzinnego, a skończywszy na sposobie ubierania się, strzyżenia brody, rodzaju kapelusza czy guzików przy kapocie. Uznawał on również, że wszyscy ci, którzy otwarcie nie przyznają się do anabaptyzmu nie będą zbawieni.

Slide 4

Menno Simons Wierzenia Amiszów opierały się na zasadach Menno Simonsa, głównego przedstawiciela anababtyzmu i przywódcy gminy chrześcijańskiej mennonitów.

Slide 5

Około 1720 roku część Amiszów wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych, Na początku osiedlali się w Pensylwanii, później w Nowym Yorku, Ilinois, Indiana, Missouri, Ohio i innych stanach.

Slide 6

Jednak, rygoryzm moralny i religijny grupy spowodował, że rozpadła się ona na wiele nie uznających się wzajemnie nurtów, które stopniowo traciły związki ze sobą.

Slide 7

Pierwszym takim nurtem są Amisze Starego Zakonu (Old Order), którzy w latach 1850-80 sprzeciwili się jakimkolwiek zmianom tradycji czy przystosowaniu się do nowoczesności i pozostali przy wszystkich holenderskich, szwajcarskich i niemieckich zwyczajach swoich przodków, odrzucając wszystkie zdobycze współczesności, nie tylko techniczne, ale również społeczne.

Slide 8

Natomiast Conservative Amish Mennonite Conference to grupa, która sprzeciwiła się Staremu Zakonowi (Old Order). Nabożeństwa tej grupy amiszy nie odbywają się w kaplicach czy kościołach, ale w domach najbardziej godnych tego gospodarzy.

Slide 9

Kolejną grupę Evangelical Mennonite Church utworzyli Alzaccy Amisze z Illinois, Indiana i Ohio w latach 1865-75. Głównym założycielem tej grupy był biskup Henry Egly. Oryginalnie nazywani byli Egly Amish, później zmienili nazwę na Defensless Mennonite Church.

Slide 10

Inną grupą Amiszy to Beachy Amish Mennonite Churches. Jest to najbardziej liberalna grupa Amiszy: spotykają się w kościołach, korzystają z samochodów, ciągników, używają elektryczności.

Slide 11

Szwajcarska wspólnota amiszów przetrwała w Europie do połowy XIX wieku, później przeobraziła się w silniejszą i większą wspólnotę mennonicką. Ostatecznie amisze przetrwali w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.

Slide 13

Religia Przynależność do kongregacji jest związana z miejscem zamieszkania. W każdej konkregacji jest od 25-do 30 rodzin Duchowni amiszy kaznodzieje, diakonii i biskupi wybierani są spośród świeckich(bez uprzedniego przygotowania do tej służby) i sprawują swoją posługę za darmo. Nowy duchowny jest potrzebny kiedy wspólnota jest zbyt duża i musi nastąpić jej podział lub kiedy któryś z nich umrze. Wiadomość o konieczności wyboru nowego duchownego jest ogłaszana 2 tygodnie przed nabożeństwem Komunii. Każda wspólnota jest niezależna i tworzy własną ustną tradycję sposobu życia (Ordnung). Kaznodzieje diakoni i biskupi różnych kongregacji tego samego rejonu spotykają się w celu dyskusji na temat problemów,nauk,potrzeb dotyczących ich zgromadzeń.

Slide 14

Wybór duchownego 1.Po przyjęciu komunii biskupi i duchowni udają się do pokoju. 2.Każdy członek wspólnoty podchodzi do drzwi i wyszeptuje nazwisko jego zdaniem godnej osoby na stanowisko duchownego. 3.Po zakończonym głosowaniu duchowni ogłaszają nazwiska mężczyzn pretendujących do danej funkcji 4. Wybrani zasiadają przy stole na którym rozłożone są hymnarze 5. Ten który wylosuje hymnarz z kawałkiem papieru zostaje nowym duchownym (Księga Przysłów 16:33 Człowiecze są zamysły serca, odpowiedź języka od Pana)

Slide 15

Obrzędy religijne Nabożeństwa u amiszy nie odbywają się w kaplicach czy kościołach, ale w domach. Co dwa tygodnie u innej członkowskiej rodziny sprawowane są nabożeństwa W każdym nabożeństwie uczestniczą od 3 do 7 kaznodziei lub biskupów Nabożeństwa trwają ok.3 godzin i są odprawiane w co drugą niedzielę. Kobiety i mężczyźni siedzą oddzielnie Przed nabożeństwem odśpiewywane są hymny z Ausbundu Części składowe nabożeństwa: 1.Krótkie kazanie wygłaszane przez kaznodzieję lub biskupa danej wspólnoty 2.Czytanie Biblii i modlitwa 3.Dłuższe kazanie Po kazaniu na ogół inni duchowni czasem dodają swoje zdanie do wysłuchanego kazania po czym odbywają się śpiewy i modlitwy. Po skończonej ceremonii spożywają lunch

Slide 16

Ausbund

Slide 17

Komunia Obrzęd Komunii odprawiany jest wiosną i jesienią. Niekoniecznie podczas niedzielnego nabożeństwa. Mężczyźni i kobiety zajmują inne pomieszczenia Nabożeństwo trwa kilka godzin i składa się na nie 3 kazania Podczas nabożeństwa Amisze spożywają chleb i piją wino na stojąco. (Pierwszeństwo mają biskupi i duchowni) Głównym aktem podczas nabożeństwa jest obmywanie nawzajem stup przez członków obrzędu.Po czym następuje tzwświęty pocaunek i wypowiadane słowa Niech Pan będzie z nami,pokój z Tobą Amen Po Komunii mężczyźni wręczają diakonowi pieniądze na potrzeby kongregacji.

Slide 18

Chrzest Chrzest jest poprzedzony wcześniejszymi naukami Na nabożeństwie poprzedzającym chrzest,wspólnota zostaje zapytana czy przyjmie w swe kręgi nowych braci i siostry W sobotę-przed chrztem osoby mogą się jeszcze wycofać z decyzji przyjecia chrztu Chrzest jest częścią zwykłego nabożeństwa.Po rozpoczęciu którego osoby mające przyjąć chrzest opuszczają pomieszczenie i są ostatni raz pouczane o wadze tego wydarzenia Kandydaci muszą odpowiedzieć na kilka pytań sygnalizujących ich oddanie kościołowi do którego mają wstąpić. Kulminacyjnym momentem ceremoni jest 3-krotne polewanie głowy kandydatów wodą w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Chłopcy są witani we wspólnocie świętym pocaunkiem od diakona, dziewczęta otrzymują ten pocaunek od jego żony

Slide 19

Małżeństwo Małżeństwo jest zawierane w domu panny młodej. Nabożeństwo jest podobne do zwykłego Nie ma rozwodów Para młoda musi przyżec sobie,że pozostanie razem aż do śmierci w zdrowiu i w chorobie itd. Po skończonej przysiędze duchowny bierze ich ręce i życząc im błogosławieństwa i łaski Bożej ogłasza ich mężem i żoną.

Slide 20

Pogrzeb Wszystkie przygotowania związane z pogrzebem Amisze wykonują sami bez ingerencji zakładów pogrzebowych Podczas ceremonii pogrzebowej duchowny wypowiada słowa:z prochu powstałeś i w proch się obrucisz czyta też fragmenty z Biblii o wskrzeszeniu zmartwych W drodze na cmentarz-karawan wiezie trumnę a za nim w kolejności jadą powozy żałobników Miejsca pochówku są oznaczane kamiennymi tablicami lub drewnianymi znacznikami o podobnej wielkości

Slide 21

Wierzenia Amiszy które podzielają Ewangelikanie Chrzest przyjmowany w dorosłym wieku Wiara w Trójcę Świętą;niepokalane poczęcie,inkarnację, życie bez grzehu,ukrzyżowanie, zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa Życie pośmierci-będące albo karą za grzechy albo nagrodą w niebie Zbawienie jest darem od Boga Autorzy spisujący Biblię byli natchnieni przez Boga. Biblię trzeba tłumaczyć dosłownie Szatan istnieje jako żyjąca istota

Slide 22

Wierzenia Amiszy nie podzielane przez Ewangelikanów Amisze twierdzą,że nikt nie może być pewnym,że trafi do nieba Uważają,że dostali prawo od Boga do reprezentowania jego woli na ziemi Trzymają się z dala od normalnego świata i jego udogodnień gdyż uważają,że zbytnia przyjaźń ze światem jest aktem wrogości w stosunku do Boga Całkowity izolacjonizm Amiszy bierze się z faktu iż uważają,że aby być w zgodzie z Bogiem trzeba oddzielić się od świata, który leży w złu. Ewangelizacja nie jest ich powołaniem Kobieta zawsze musi być podległa mężczyźnie-najpierw ojcupotem mężowi.

Slide 23

ORDNUNG

Slide 24

WYGLĄD Mężczyźni noszą brody, ale nie zapuszczają wąsów, które kojarzą się z wojskiem.

Slide 25

UBIÓR Mężczyźni noszą garnitury, uszyte z gładkich i ciemnych tkanin. Kobiecy strój to sukienka z dłuższym rękawem, wykonana z gładkiego materiału, czepek oraz fartuszek.

Slide 26

JĘZYK Członkowie wspólnoty mówią dialektem języka niemieckiego, potocznie nazywanym Pennsylvania Dutch. Niemiecki używany jest podczas modlitwy. Dzieci uczą się angielskiego w szkole.

Slide 27

English (BCP) Writing system 1 (English-based) Writing system 2 (German- Modern German (close based) translation) Modern German (standard wording) Our Father who art in heaven, Unsah Faddah im Himmel, Unser Vadder im Himmel, Unser Vater im Himmel, Hallowed be thy name. dei nohma loss heilich sei, dei Naame loss heilich sei, Deinen Namen lass heilig geheiligt werde dein Name, sein, Thy kingdom come. Dei Reich loss kumma. Dei Reich loss komme. Dein Reich lass kommen. Dein Reich komme. Thy will be done, Dei villa loss gedu sei, Dei Wille loss gedu sei, Deinen Willen lass getan sein, Dein Wille geschehe, on earth as in heaven. uf di eaht vi im Himmel. uff die Erd wie im Himmel. auf der Erde wie im Himmel. wie im Himmel, so auf Erden. Vater unser im Himmel, Give us this day our daily Unsah tayklich broht gebb Unser deeglich Brot gebb uns Unser tägliches Brot gib bread. uns heit, heit, uns heute, Unser tägliches Brot gib uns heute, And forgive us our trespasses; Un fagebb unsah shulda, Und vergib uns unsere Schuld, as we forgive those who tresspass against us. vi miah dee fagevva vo uns wie mir die vergewwe wu uns wie wir denen vergeben, shuldich sinn. schuldich sinn. die uns schuldig sind. And lead us not into temptation Un fiah uns naett in di fasuchung, but deliver us from evil. avvah hald uns fum eevila. awwer hald uns vum Iewile. aber halte uns vom Üblen sondern erlöse uns von dem [fern]. Bösen. For thine is the kingdom, the power Fa dei is es Reich, di graft, Fer dei is es Reich, die Graft, Für Dein ist das Reich, die Denn Dein ist das Reich, und die Kraft Kraft Un vergebb unser Schulde, Un fiehr uns net in die Versuchung, Und vergib unsere Schulden, wie auch wir vergeben unseren Schuldigern. Und führe uns nicht in die Und führe uns nicht in Versuchung, Versuchung, and the glory, For ever and un di hallichkeit in ever. ayvichkeit. un die Hallichkeit in Ewichkeit. und die Herrlichkeit in Ewigkeit. und die Herrlichkeit in Ewigkeit. Amen. Amen. Amen. Amen. Amen.

Slide 28

NABOŻEŃSTWA Odbywają się w co drugą niedzielę. W pozostałe niedziele Amisze uczęszczają na nabożeństwa do sąsiednich wspólnot, bądź też odwiedzają znajomych i rodzinę. W czasie nabożeństwa czytana jest Biblia, śpiewane są hymny, odmawiane są dwie modlitwy.

Slide 29

KOMUNIA Udzielana jest dwa razy w roku. Na wiosnę i na jesień. Przed każdym nabożeństwem odbywają się zebrania, na których rozwiązywane są wszystkie nieporozumienia do jakich doszło pomiędzy członkami wspólnoty. Na tych spotkaniach rozmawia się również o sprawach dotyczących stylu życia i moralności.

Slide 30

MIEJSCE SPOTKAŃ Nabożeństwa i spotkania odbywają się w domach członków wspólnoty. Nie buduje się kościołów, kaplic ani świetlic.

Slide 31

MAŁŻEŃSTWO Małżeństwa z osobami innej wiary są zabronione. W październiku ogłaszane są pary, które zamierzają się pobrać. Ceremonia odprawiana jest w domu panny młodej. Śluby udzielane są w listopadzie, albo na początku grudnia. Sukienka panny młodej jest niebieska, bez dekoracji.

Slide 32

POGRZEB Ceremonia pogrzebowa jest bardzo skromna. Odbywa się w domu, bez kwiatów i innych dekoracji. Trumna jest prosta, pozbawiona ozdób. Nagrobek przeważnie wykonany jest z kamienia, ascetyczny. Kobiety zazwyczaj chowane są w swoich sukniach ślubnych.

Slide 33

RUMSPRINGA: Jest to zwyczaj pozwalający młodzieży na poznawanie świata zewnętrzego. Ma on pomóc w podjęciu decyzji o przystąpieniu do sakramentu chrztu. Nastolatki mogą chodzić na randki, spotykać się z przyjaciółmi, chodzić na imprezy, a nawet pić alkohol.

Slide 34

SHUNNING Oznacza wykluczenie ze wspólnoty za nie przestrzeganie prawa, obyczajowości obowiązujących we wspólnocie. Używany jest w ostateczniści po wcześniejszych słownych upomnieniach. Wszelki kontakt z osobą wykluczoną musi być zerwany, nawet w przypadku członków najbliższej rodziny.

Slide 35

TRANSPORT Tradycyjnym środkiem komunikacji jest wózek zaprzężony w konia. W szczególnych przypadkach dozwolone jest korzystanie z mechanicznych pojazdów, ale zabronione jest ich posiadanie.

Slide 36

ELEKTRYCZNOŚĆ We wspólnocie starozakonnej używanie urządzeń elektrycznych jest zabronione.

Slide 38

FOTOGRAFIE Amisze nie pozują i nie pozwalają robić sobie zdjęć. Pozowanie jest odbierane jako oznaka pychy.

Slide 39

AMISZE DZISIAJ

Slide 40

Obecnie ponad połowa Amiszy żyje w pięciu stanach USA: Ohio, Pennsylvania, Indiana, Wisconsin and Michigan

Slide 41

Ponieważ amisze nie mają elektryczności, stosują inne sposoby przygotowania i przechowywania jedzenia. W ich kuchniach znajdują się piece na drzewo i naftę, zamiast piekarników, a zamrażarki na sztaby lodu, lub lodówki turystyczne, zamiast zwykłych lodówek. Podobnie nie mogą korzystać z robotów kuchennych, mikserów, czy innych urządzeń. Powszechne wśród nich są jednak naczynia ze stali nierdzewnej.

Slide 42

Kuchnia Amiszów-Znak jakości czarna bryczka Dieta amiszy nie zmieniła się specjalnie odkąd trafili do Stanów Zjednoczonych. Jako farmerzy są oni samowystarczalni. Przez ostatnie trzydzieści lat amisze zaczęli korzystać ze sklepów spożywczych, kupując bardziej przetworzone jedzenie. Amisze jedzą obiad około południa i obfitą kolację wieczorem. Południowy posiłek jest chwilą wytchnienia, przerwą w dniu, która pozwala odpocząć przed popołudniową pracą.

Slide 43

Mężczyźni i kobiety jedzą oddzielnie, niezamężne dziewczyny pomagają zaś rodzinie gospodarzy w przyrządzeniu posiłku, rozkładaniu naczyń i myciu po obiedzie. Kolacja to czas, kiedy wszyscy zbierają się po ciężkim dniu. Przed jedzeniem rodzina najpierw przystępuje do modlitwy. Jednym z ulubionych dań na kolację są ziemniaki w koszulkach w

Slide 44

MEBLE Meble wykonane przez Amiszy znane są przede wszystkim z ich trwałości, prostej elegancji, oraz wykonania z wysokiej jakości drewna. Wykonawcy i projektanci mebli używają wciąż tych samych metod co ich dawni amerykańscy przodkowie. Wciąż projektowane są starodawne, klasyczne meble jak i wchodzą na rynek bardziej nowoczesne. Meble wykonane przez Amiszy są wyrazem ich prostoty, funkcjonalności oraz samowystarczalności.

Slide 46

EDUKACJA: Edukacja Amiszowie nalegają, żeby zakończyć formalną edukację po ósmej klasie, co powodowało konflikty z wieloma prawami stanowymi, które stanowią, iż dzieci otrzymują przynajmniej średnie wykształcenie. Z tego powodu Amisze emigrowali do innych stanów, takich jak Missouri, gdzie prawa te są łagodniejsze. W 1972 roku wyrok Sądu Najwyższego USA uznał prawo Amiszów do limitowania edukacji ich dzieci (wolność czasami opiera się na absurdzie w imię wolności religijnej pozbawia się obywateli własnego państwa możliwości nauki).

Slide 47

SZKOŁY MIESZCZĄ SIE W JEDNOIZBOWYCH BUDYNKACH. DZIECI OD MAŁEGO PRZYZWYCZAJANE SĄ DO DOMOWYCH OBOWIĄZKÓW.

Slide 48

PROGRAMY RZĄDOWE: Zdecydowana większość Amiszy deklaruje się jako grupa nie płacąca ubezpieczenia społecznego oraz ubezpieczenia na wypadek bezrobocia, składek emerytalnych.

Slide 49

Problemy Genetyczne Amisze mają bardzo ograniczone zróżnicowanie genów ze względu na fakt, iż małżeństwa są zawierane w tych samych, bliskich społecznościach. Na przykład zdecydowana większość Amiszy w Chrabstwie Lancaster, jest następcami około 200 Szwajcarów którzy emigrowali w połowie XVII wieku do USA. Niechętnie do grona Amiszy przyjmowano obcych., dlatego też społeczność została zamknięta w niewielkiej populacji genetycznej, nie przekraczającej 12 generacji , co powodowało liczne choroby genetyczne.

Slide 50

Zmiany Na przełomie ostatnich dekad nastąpiła pewna liczba zmian która w znaczny sposób wpłynęła na kulturę Amiszy: Rosnące ceny farm oraz ziem zmusiły Amiszy do podjęcia pracy poza ich społecznością. Niektórzy rozwinęli domowe biznesy, zajmując się na przykład typowym dla Amiszy rzemiosłem. Turystyka w znaczy sposób uległa zmianie. Amiszowie stracili część swojej prywatności, ze względu na hordy przybywających turystów, ciekawych sposobu życia i kultury Amiszy.

Slide 51

Odwiedzając Amiszy Odwiedzając Amiszy należy być świadomym ich stylu życia. Nie będą zachwyceni będąc fotografowani z każdej strony, nie lubią też obcych pukających do ich drzwi i zadawania zbyt wielu pytań. Są ludźmi którzy z reguły unikają kontaktu z obcymi, z ludźmi z nie swojej społeczności ze wględów religijnych i różnic kulturalnych.

Slide 52

Amisze w Polsce

Slide 53

Martinowie, amerykańscy amisze są w Polsce od czternastu lat. Mimo to ich widok wciąż wzbudza ciekawość ludzi. Zwykle biorą Jakuba za Żyda, a Anitę za zakonnicę. To właśnie w Cięciwie, malutkiej wiosce pod Mińskiem Mazowieckim, znaleźli swoje miejsce na ziemi.

Slide 54

Ich pierwsze dzieci noszą jeszcze tradycyjne, biblijne imiona Ruben i Joshua. Kolejne dostały już polskie. Najstarszy Ruben ma prawie 12 lat. Później jest Joshua, który w marcu skończył 9 lat, Ilona ma 8 lat, Zofia 6, Waldek 5 lat wylicza Anita. Po nim jest prawie 4-letni Krzysiek, a nieco ponad rok temu powitaliśmy Stefana. To cała nasza rodzina.

Slide 55

Ciekawostki W STANACH ZJEDNOCZONYCH RUSZYŁO KONTROWERSYJNE REALITY SHOW Z AMISZAMI! AMISZE ŻYJĄ DŁUŻEJ!

Slide 56

http:www.npr.org http:www.amishabuse.com Read reviews or order this book s afely from Amazon.com online book store http:www.post-gazette.com http:www.umanitoba.ca http:www.worldhistory.com http:www.geocities.com